سونوگرافی مردان

بسیاری از ما با شنیدن کلمه سونوگرافی، مراحل مربوط به بارداری و زایمان در ذهنمان نقش می بندد. در حالی که این شکل از رادیولوژی در تشخیص طیف گسترده ای از بیماری ها در کل بدن انسان بسیار مفید و کاربردی است. اولتراسوند در حال حاضر به طور گسترده ای به عنوان ابزاری برای تشخیص طیف وسیعی از بیماری در مردان نیز استفاده می شود. مردان ممکن است بنا به دلایل و بیماری های مختلف، نیاز به استفاده از تکنیک اولتراسوند در نواحی لگن، مثانه و دستگاه تناسلی داشته باشند. انجام اولتراسوند می تواند به پزشک در تشخیص بسیاری از بیماری های مربوط به دستگاه تناسلی و لگن در مردان کمک کند. این تکنیک انواع مختلفی دارد که بنا به  شرایط بیمار توسط پزشک تجویز می شود. ما در این مقاله به انواع اسکن های اولتراسوند مربوط به مردان می پردازیم.

سونوگرافی بیضه

از اسکن بیضه می توان برای ارزیابی توده یا تورم بیضه و همچنین برای ارزیابی ساختارهای داخل کیسه بیضه مانند اپیدیدیم (لوله متصل به بیضه) استفاده کرد. سونوگرافی بیضه یک آزمایش تصویربرداری غیر تهاجمی و بی خطر است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ارزیابی شرایط بیضه ها و کیسه بیضه استفاده می کند. این اسکن همچنین اطلاعاتی در مورد اپیدیدیم، مجرای دفران و بافت‌های اطراف در ناحیه تناسلی ارائه می‌دهد. پزشک ممکن است برای دریافت اطلاعات در مورد سلامت بیضه ها، کیسه بیضه و ناحیه تناسلی، اولتراسوند بیضه را تجویز کند. به طور معمول، این معاینه برای بررسی علائمی مانند درد، تورم، عدم تقارن یا ضربه استفاده می شود.

اگر پزشک نگران سلامت بیضه ها باشد، سونوگرافی بیضه را تجویز می کند. اولتراسوند را می توان بر روی بیماران مرد در هر سنی انجام داد. برخی از دلایلی که پزشک ممکن است اولتراسوند بیضه را تجویز کند عبارتند از:

• ضربه به ناحیه تناسلی مرد

• شروع ناگهانی درد در ناحیه بیضه یا کیسه بیضه

•تورم

•سرخی

• وجود توده ای که توسط بیمار یا پزشک احساس می شود

•نگرانی برای فتق اینگوینال یا کیسه بیضه

از بیمارانی که هر یک از علائم بالا را دارند اغلب درخواست می شود که سونوگرافی بیضه انجام دهند. در این آزمایش اولتراسوند هر دو بیضه (راست و چپ) و همچنین مایع اطراف بیضه ارزیابی می شود. کیسه ای که بیضه ها توسط آن محافظت می شود کیسه بیضه نامیده می شود که ممکن است بنا به دلایل مختلف دچار تورم شود. تورم بیضه می تواند نشان دهنده التهاب و عفونت باشد. علاوه بر تورم، اگر توده درون کیسه بیضه احساس شود، علاوه بر تصویربرداری، نیاز به انجام آزمایشات دیگر نیز می باشد. 

سونوگرافی بیضه شامل ارزیابی هر دو بیضه، اپیدیدیم، مایع اطراف بیضه ها و همچنین کیسه بیضه و هر ناحیه دیگری که به نظر می رسد نگران کننده است، باشد. ثبت جریان خون در بیضه ها نیز بخش بسیار مهمی از اسکن اولتراسوند است. تعیین وجود یا عدم وجود جریان خون به پزشک کمک می کند تا بداند پیچ خوردگی بیضه وجود داشته یا خیر. در صورت مشکوک شدن یا مشاهده پیچ خوردگی در تصویر های ارائه شده توسط اولتراسوند، نیاز به آزمایشات بیشتری است.

سونوگرافی کلیه و مثانه

کلیه ها مسئول طیف وسیعی از وظایف مهمی در بدن هستند مانند حذف سموم، متعادل کردن مایعات و تولید ادرار. اگر کلیه و مثانه به دلایل مختلفی دچار اختلال در عملکرد و یا ایجاد درد شوند، نیاز به انجام اولتراسوند می باشد. علاوه بر این، ممکن است پزشک برای بررسی مشکلات دیگری که مربوط به دستگاه تناسلی یا درد در ناحیه شکمی باشد، اسکن اولتراسوند از کلیه و مثانه در مردان را تجویز کند. با استفاده از اسکن اولتراسوند غیر تهاجمی می توانیم ویژگی های زیر در مورد مثانه و کلیه ها را ارزیابی کنیم:

اندازه: تغییر اندازه در سایز مثانه یا وجود هر گونه نقطه یا توده اضافی ممکن است نشان دهنده یک بیماری خاص باشد. با تصویر برداری دقیق از این نواحی می توان اطلاعات مفیدی از شرایط و سلامت مثانه و کلیه ها به دست آورد. همچنین عفونت و التهاب در کلیه و  مثانه به راحتی در تصاویر اولتراسوند مشخص می گردد. وجود شن یا سنگ نیز در تصاویر اولیه از اولتراسوند قابل رویت می باشد.

شکل: شکل مثانه یا کلیه ممکن است در اثر وجود تومور یا عفونت تغییر کند. ساختار دیواره و بافت مثانه بر اثر بیماری های مختلف دچار تغییر می شود. همه این شرایط در تصاویر اولتراسوند قابل تشخیص می باشند.

اسکن پروستات

سونوگرافی از پروستات یکی دیگر از انواع اسکن های اولتراسوند مخصوص مردان است. پروستات یکی از غده های مهم در بدن مردان است که فعالیت های ادراری و جنسی آنها را کنترل می کند. وجود هر گونه اشکال و اختلال در این غده، عملکرد تخلیه ادرار و اسپرم را با مشکل مواجه می کند. وجود این اختلالات می تواند تاثیر زیادی بر عملکرد بدن مردان داشته باشد مانند عدم نعوظ، ناباروری، عدم تخلیه ادرار و ... . اگر بنا به هر دلیل یکی از مشکلات بالا در بیماران مرد رخ دهد، پزشک علاوه بر بررسی کلیه و مثانه، اسکن از پروستات را نیز تجویز می کند. برای اینکار، پس از ارزیابی مثانه و کلیه‌ها، از بیمار خواسته می شود که مثانه خود را تخلیه کند تا میزان باقی‌مانده ادرار پس از اجابت مزاج مورد بررسی قرار گیرد. برخی از اختلالات پروستات از تخلیه مناسب مثانه جلوگیری می کند و می تواند منجر به عفونت های مکرر در ادرار احتباس شده شود.

سونوگرافی پروستات به صورت ترانس شکم و با مثانه پر نیز برای ارزیابی اندازه پروستات انجام می شود. پس از انجام هر دو مرحله، اطلاعات دقیقی از شرایط و عملکرد پروستات ارائه می شود که می تواند به پزشک در تشخیص بیماری کمک کند.

اسکن کبد و شکم فوقانی

یکی دیگر از سونوگرافی هایی که ممکن است در همه افراد از جمله جنس مذکر توصیه شود، اسکن از قسمت های شکم و کبد است. این نوع اسکن اولتراسوند برای بررسی تغییراتی مانند کیست، توده، نفوذ چربی یا بیماری کبد مرتبط با الکل  انجام می شود. همچنین ممکن است لوزالمعده، طحال و کیسه صفرا نیز مورد بررسی و تصویر برداری قرار گیرد تا هر گونه مشکل یا آسیب در ناحیه شکم ارزیابی شود. توصیه می شود حداقل 4 ساعت قبل از اسکن شکم هیچ غذایی مصرف نشود.