بررسی دو رشته سونوگرافی و رادیولوژی

مسیرهای شغلی بسیاری در زمینه پزشکی وجود دارد. دو مورد از این مسیرها شامل رادیولوژی و سونوگرافی است که هر دو  برای تشخیص و مراقبت های پزشکی حیاتی هستند. این دو رشته در عین حالی که دارای زمینه علمی مشترک هستند، اما در برخی موارد با هم تفاوت دارند. تفاوت های این دو رشته شامل موارد مختلفی است که موجب شده تکنسین های هر دو رشته مسیر شغلی متفاوتی داشته باشند. ما در این مقاله به بررسی تفاوت های این دو رشته پیراپزشکی می پردازیم. با ما همراه باشید.

معرفی رادیولوژی و سونوگرافی

برای شناخت تفاوت های میان رادیولوژی و سونوگرافی، نیاز است هر یک از رشته ها به طور مختصر معرفی شوند. رادیولوژیست ها به عنوان تکنسین های رادیولوژی نیز شناخته می شوند. این افراد وظیفه دارند روش های تصویربرداری تشخیصی مانند اشعه ایکس، ام آر آی و سی تی اسکن را انجام دهند. این تکنیک ها به پزشکان و متخصصان کمک می کند تا شرایط و آسیب های پزشکی را بهتر و سریع تر تشخیص دهند. یک رادیولوژیست، وقت خود را صرف انجام روش های تصویربرداری از بیماران، جمع آوری تصاویر با کیفیت و تجزیه و تحلیل آنها می کند.

همانطور که اشاره شد رادیولوژی و سونوگرافی دارای پایه و اساس علمی مشترک هستند. کار یک سونوگرافی شبیه به تکنسین رادیولوژی است زیرا آنها برای اهداف تشخیصی از قسمت های مختلف بدن تصویربرداری می کنند. با این حال، یک متخصص سونوگرافی از نوع خاصی از تجهیزات تصویربرداری به نام اولتراسوند استفاده می کند. یک متخصص سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تصویربرداری بخش‌هایی از بدن از جمله شکم، اندام‌های تناسلی و قلب بهره می برد. یک متخصص سونوگرافی نیز مانند یک متخصص رادیولوژی، بیماران را برای معاینات تصویربرداری آماده می کند. این کار با استفاده از تجهیزات سونوگرافی خاص برای تجسم اندام ها، تجزیه و تحلیل تصاویر استفاده می شود.  

رادیولوژی و سونوگرافی چه تفاوتی دارند؟

در واقع بزرگترین تفاوت بین رادیولوژی و سونوگرافی، نوع تجهیزات پزشکی است که استفاده می شود. این در حالی است که اشعه ایکس می تواند طیف وسیعی از بیماری ها و آسیب های پزشکی را تشخیص دهد، اما سونوگرافی بیشتر بر روی قسمتهای خاص بدن و سلامت آنها تمرکز دارد. تفاوت کلیدی دیگر در تحصیلاتی است که هر یک از تکنسین ها دارند. اگرچه تکنسین های سونوگرافی و رادیولوژی در مقطع کارشناسی دارای تحصیلات یکسان هستند، اما در دوره کارشناسی ارشد تحصیلات هر یک از این دو رشته با هم متفاوت می شود و دوره متفاوتی را خواهند گذراند. به عنوان مثال، برای مدرک سونوگرافی، باید اکوکاردیوگرافی و سونوگرافی عروقی را یاد بگیرید. و برای مدرک رادیولوژی، باید فیزیک رادیوگرافی را مطالعه کنید.

تفاوت های کلیدی بین سونوگرافی و رادیولوژی

بسیاری از افراد، رادیولوژی و سونوگرافی را اشتباه می گیرند. همانطور که ذکر شد مواردی وجود دارد که سونوگرافی و رادیولوژی را یکسان می کند، مانند استفاده از تصویربرداری برای تشخیص بیماری ها و شرایط پزشکی. موارد زیادی نیز وجود دارد که موجب ایجاد تفاوت بین این دو رشته می گردد. در اینجا چند مورد از تفاوت های کلیدی موجود ذکر شده است :

رادیولوژی و سونوگرافی از فناوری های متفاوتی استفاده می کنند :  تفاوت اصلی بین این دو رشته پیرا­پزشکی، فناوری استفاده شده در هر یک از آنها است. رادیولوژی از فناوری هایی که شامل پرتوهای یونیزه شده می باشند، استفاده می کند. تکنسین های رادیولوژی از انواع مختلف فناوری نسبت به سونوگرافیست ها استفاده می کنند. تکنسین های رادیولوژی با فناوری هایی کار می­کنند که شامل تشعشعات است مانند اشعه ایکس، توموگرافی کامپیوتری (CT اسکن) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). در سونوگرافی از امواج فراصوت برای ایجاد تصاویر مختلف از داخل بدن استفاده می شود. سونوگرافی از اشعه و پرتو های یونیزه شده استفاده نمی کند، به همین دلیل می توان از آن برای مادران باردار نیز استفاده کرد.

رادیولوژی و سونوگرافی برای تشخیص موارد مختلف استفاده می شوند : بیشتر مردم وقتی نام سونوگرافی را می شنوند به تصاویر نوزادان متولد نشده فکر می کنند، اما حقیقت این است که از سونوگرافی برای چیزی بیشتر از بررسی رشد جنین استفاده می کنند. سونوگرافیست ها همچنین می توانند از قلب و سیستم عروقی، ناحیه شکم، سینه ها، سیستم اسکلتی عضلانی و سایر قسمت های بدن تصاویر مختلفی بگیرند. استفاده از امواج صوتی می تواند به تشخیص بسیاری از بیماری ها و شرایط پزشکی کمک کند، مانند زمانی که تصاویر اکوکاردیوگرام، مشکلات قلبی را نشان می دهد. تکنسین های رادیولوژی روش های تصویربرداری تشخیصی مانند اشعه ایکس، ام آر آی و سی تی اسکن را انجام می دهند. آنها با مهارت های خود می توانند در محیط های مختلف از جمله بیمارستان ها و کلینیک های تخصصی کار کنند.

تکنسین های رادیولوژی همچنین می توانند خدمات دیگری از جمله ماموگرافی یا رادیولوژی مداخله ای قلب و عروق را نیز ارائه دهند. رادیولوژی می تواند از یک استخوان شکسته یا یک ناهنجاری عکس بگیرد و به تیم پزشکی در تشخیص و ایجاد یک برنامه درمانی کمک کنند.

کاربردهای تشخیصی و پروتکل های حفاظتی

رادیولوژی و سونوگرافی در نوع کاربرد برای اهداف تشخیصی نیز متفاوت هستند. رادیولوژی طیف بیشتری از توانایی ها و امکانات را در بر می گیرد و بنابراین می توان از آن در درمان و تشخیص بیماری های بیشتری استفاده کرد. در موارد رایجی مانند تشخیص انواع سرطان مخصوصا تومور های مغزی و انواع شکستگی ها از رادیولوژی استفاده می شود. در حالی که سونوگرافی بیشتر برای تصویر برداری از قسمت های داخلی بدن مانند قسمت های قلبی عروقی، شکم، پایین تنه که شامل دستگاه تناسلی و لگن است و ... استفاده می گردد. مهم ترین و رایج ترین استفاده سونوگرافی، استفاده آن برای بررسی شرایط زنان باردار در دوران بارداری است.

پروتکل های حفاظتی : رادیولوژی به دلیل تشعشع دارای پروتکل های حفاظتی بیشتری در مقایسه با سونوگرافی است. این پروتکل ها به این دلیل اعمال می شوند که تشعشعات می تواند برای بیماران و زنان باردار خطرناک باشد. سونوگرافی نیاز به ایمنی و رعایت نکات مختلف ندارد و عموما برای استفاده در موارد مختلف بی خطر بوده و نیاز به انجام پروتکل های سخت گیرانه حفاظتی نیست.